Η ΟΕΝΟ ιδρύθηκε το Μάρτη του 1943 και η αγωνιστική της πορεία είναι συνέχεια μιας σπουδαίας διαδρομής που ξεκίνησε με την ίδρυση των πρώτων ναυτεργατικών συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Από τότε μέχρι σήμερα, η πάλη του ταξικού κινήματος αναδεικνύεται σε ισχυρό όπλο στα χέρια της εργατικής τάξης, βρίσκεται πίσω από πολλές κατακτήσεις και για το λόγο αυτό η αστική τάξη το χτυπάει, το συκοφαντεί με κάθε τρόπο.
Διαμορφώνεται μια γερή βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η δημιουργία της ΟΕΝΟ, στην οποία συμμετέχουν:
Η Ένωση Μηχανικών, η Ένωση Ναυτίλων Αξιωματικών, η Ένωση Ραδιοτηλεγραφητών και η Ένωση Ελλήνων Ναυτεργατών Μεγάλης Βρετανίας.
Ο συντονισμός της πάλης εκφράστηκε και στην εκλογή της Γενικής Γραμματείας της ΟΕΝΟ, με Γενικούς γραμματείς τον Αντώνη Αμπατιέλο από τα πληρώματα και τον Βασίλη Μπεκάκο, μηχανικό, από τους αξιωματικούς. Στη γραμματεία συμμετείχαν γνωστοί αγωνιστές και μεταξύ τους ο Δημήτρης Τατάκης, ναυτίλος αξιωματικός.
Το επιτελείο της ΟΕΝΟ ήταν στο Κάρντιφ, με τμήματα σε άλλες πόλεις στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, στην Αυστραλία, στη Μέση Ανατολή.
Το τμήμα της ΟΕΝΟ στο Πορτ Σάιντ και στην Αλεξάνδρεια είχε μεγάλη συμβολή στο Αντιφασιστικό Κίνημα της Μέσης Ανατολής και ο επικεφαλής Νίκος Καραγιάννης αντιμετώπισε άγριες διώξεις.
Με πίστη στον προλεταριακό διεθνισμό, η ΟΕΝΟ ανέπτυξε κοινή πάλη με το τοπικό εργατικό κίνημα σε κάθε χώρα και είχε μεγάλη προσφορά στην ανάπτυξη της διεθνιστικής αλληλεγγύης και ιδιαίτερη προσφορά στο μποϊκοτάζ κατά των φασιστικών δυνάμεων του Φράνκο στον εμφύλιο ισπανικό πόλεμο. Αγωνιστές ναυτεργάτες κατατάχθηκαν ως εθελοντές.
ΟΕΝΟ: “Κρατάτε τα πλοία εν κινήσει!”
Μέσα στις επικίνδυνες συνθήκες των ωκεανών που τα πλοία ήταν στόχοι των φασιστικών αεροπλάνων, υποβρυχίων και ναρκών, μπορεί να κατανοηθεί τι κότσια χρειάζονταν για να υλοποιηθεί η απόφαση της ΟΕΝΟ “ΚΡΑΤΑΤΕ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΕΝ ΚΙΝΗΣΕΙ”. Στην πράξη απαιτούσε πολύ υψηλό επίπεδο συνειδητοποίησης της κατάστασης. Ο θάνατος καιροφυλακτούσε.
Η προσφορά της ΟΕΝΟ είναι ανεκτίμητη. Ανέλαβε και έφερε σε πέρας πολύ επικίνδυνες αποστολές. Μέσα από τη “Μάχη των Ωκεανών” μεταφέρθηκαν για τις ανάγκες του αντιφασιστικού αγώνα 11,5 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων και στρατιωτικών εφοδίων.
Οι κομμουνιστές επέδειξαν ιδιαίτερη αποφασιστικότητα και αντοχή, ήταν στην πρώτη γραμμή, πρωτοπόροι στην επάνδρωση των πλοίων.
Μεγάλη είναι η συμβολή της ΟΕΝΟ στην απόβαση της Νορμανδίας, τον Ιούλη του 1944, την ώρα που ήταν σε εξέλιξη η επίθεση του Κόκκινου Στρατού, που οδήγησε στη συντριβή του φασισμού.
Οι ναυτεργάτες με αποφάσεις συνελεύσεων, με τη δράση των “επιτροπών καραβιών” άσκησαν πίεση στις δυτικές δυνάμεις για να ανοίξει το “Δυτικό Μέτωπο” και στήριξαν τις παρεμβάσεις της Σοβιετικής Ένωσης.
Παρά την αρνητική στάση των εφοπλιστών, η ΟΕΝΟ πρωτοστάτησε στην επάνδρωση δύο φορτηγών πλοίων, που χρησιμοποιήθηκαν ως γέφυρα στην απόβαση.
Τα στοιχεία αναφέρουν πως με την κήρυξη του πολέμου, η Ελλάδα διέθετε 577 φορτηγά πλοία χωρητικότητας 1,8 εκατ. κόρων και στο τέλος του πολέμου απέμειναν μόνο 154 φορτηγά πλοία 531.000 κόρων.
Στη “Μάχη των Ωκεανών” θυσιάστηκαν περίπου 3.000 ναυτεργάτες που θα θυμόμαστε και θα τιμούμε τον ηρωισμό τους.
Θα θυμόμαστε επίσης ότι οι εφοπλιστές πήραν 27 εκατ. λίρες ασφαλιστικές αποζημιώσεις και 14 εκατ. λίρες σε ναύλους και στα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνονται πολλά ακόμα εκατομμύρια από τις αποζημιώσεις και τα ναύλα των πλοίων που ήταν ναυλωμένα στο Αμερικάνικο δημόσιο.
Μετά τον πόλεμο, με την εγγύηση του Ελληνικού κράτους, δόθηκαν στους εφοπλιστές σε πολύ χαμηλές τιμές 100 φορτηγά πλοία, Λίμπερτυς και 7 τάνκερς.
“Χαραί, τιμαί και δεξιώσεις σημειώνουν τον ιστορικόν αυτόν σταθμόν της μεταπολεμικής Ελληνικής Ναυτιλίας, η ποντοπόρος ναυτιλία αναγεννάται” γράφει το περιοδικό “Ναυτικά Χρονικά” της εποχής.
Το 1952 εκτινάχθηκαν οι ναυπηγήσεις, καθελκύστηκαν 151 ελληνικά πλοία χωρητικότητας 1,9 εκατ κόρων και το 1953, ψηφίστηκε ο νόμος 2687 περί προστασίας ξένων κεφαλαίων, ο οποίος περιλαμβάνει τις περιβόητες εγκριτικές πράξεις νηολόγησης που προβλέπουν προκλητικά προνόμια υπέρ των εφοπλιστών.
Η πάλη της ΟΕΝΟ ήταν πολύμορφη
Αυτοθυσία στις πολεμικές επιχειρήσεις και παράλληλα οργάνωση και ανάπτυξη του διεκδικητικού αγώνα των ναυτεργατών ενάντια στο εφοπλιστικό κεφάλαιο με ιστορικής σημασίας αποτέλεσμα, την υπογραφή της Συλλογικής Σύμβασης του 1943, που περιείχε σημαντικές κατακτήσεις.
Με αυτή, την πρώτη Συλλογική Σύμβαση:
- Το πλήρωμα απέκτησε τις δικές του καμπίνες και έφυγε από την αποθήκη της πλώρης που ζούσε μαζί με τις μπογιές και τους κάβους.
- Καθιερώθηκε το 8ωρο, η πληρωμή των υπερωριών, η αμοιβή για έκτακτες εργασίες, πενταπλασιάστηκαν οι μισθοί, αυξήθηκε ο αριθμός του πληρώματος.
- Οι ναυτεργάτες σταμάτησαν να κουβαλάνε απ’ το σπίτι τους τις κουβέρτες, τα σεντόνια, τη νιτσεράδα, το σαπούνι.
- Καθιερώθηκε πλήρες πρωινό, διακοπή της εργασίας για καφέ, μπίρα και φρούτο το μεσημέρι, βιβλιοθήκη στα καράβια.
Η σύμβαση αυτή πολεμήθηκε από τους εργατοπατέρες και υπονομεύθηκε από τη σύμβαση που υπέγραψε η ΠΝΟ με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το 1951, με δραματική μείωση των μισθών και την ακύρωση άλλων κατακτήσεων.
Όμως, η Συλλογική Σύμβαση που επέβαλλε η πάλη της ΟΕΝΟ και των ναυτεργατών στους εφοπλιστές και στο αστικό κράτος είναι μέρος των εργατικών κατακτήσεων που έγραψαν ιστορία, ιστορία που αποδεικνύει ότι η ταξική πάλη είναι μια αναμφισβήτητη αναγκαιότητα που ανεξάρτητα από τα σκαμπανεβάσματα πιάνει τόπο, φέρνει αποτελέσματα, ακόμα κι αν δεν είναι ορατά την μια η την άλλη στιγμή, αποτελεί την κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης.
Αυτό το συμπέρασμα αποκτά μεγάλη σημασία στις μέρες μας που η αστική τάξη, οι εφοπλιστές, οι υπερασπιστές του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος καταργούν τις Συλλογικές Συμβάσεις στους ναυτεργάτες και στους άλλους κλάδους, καταργούν θεμελιακά εργασιακά δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αγώνες και θυσίες, για να εντείνουν την εκμετάλλευση και να αυξήσουν οι καπιταλιστές την κερδοφορία τους.
Οι αγωνιστές της θρυλικής ΟΕΝΟ διώκονται
απ’ το αντιδραστικό καθεστώς της μεταπολεμικής περιόδου στην Ελλάδα
Η ΟΕΝΟ βρίσκεται στο στόχαστρο και το κεφάλαιο τη θεωρεί υπεύθυνη για το ότι «το ελληνικό πλοίο απώλεσε το μοναδικόν του πλεονέκτημα, το χαμηλό κόστος εκμεταλλεύσεως, που του επέτρεπε να συναγωνίζεται επιτυχώς τας ξένας ναυτιλίας» («Ναυτικά Χρονικά», 1/1/1946, Αρχείο ΠΕΜΕΝ).
Οι αγωνιστές της θρυλικής ΟΕΝΟ διώκονται απ’ το αντιδραστικό καθεστώς της μεταπολεμικής περιόδου στην Ελλάδα, καταγράφονται στις μαύρες λίστες των μετεμφυλιακών κυβερνήσεων, καταδικάζονται σε πολύχρονη ανεργία, αλλά και δικάζονται, εξορίζονται, εκτελούνται.
Οι ναυτεργάτες, συσπειρωμένοι στις γραμμές της ΟΕΝΟ, προσπαθούν, με νύχια και με δόντια, να κρατήσουν την ιστορική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ) που είχαν κατακτήσει το 1943, τη ΣΣΕ που έβγαλε τους ναυτεργάτες απ’ τις πρωτόγονες συνθήκες ζωής της γαλέρας.
Το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και οι εφοπλιστές συντάσσουν “μαύρη λίστα” με περίπου 3.000 ναυτεργάτες , αγωνιστές της ΟΕΝΟ και εξαπολύεται ανθρωποκυνηγητό, στο οποίο πρωτοστατεί η ΠΝΟ.
Τον Απρίλη του 1945, η ΟΕΝΟ εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, όπου παρά την απελευθέρωση από το φασιστικό ζυγό, η αστική τάξη και το κράτος της από κοινού με τους Εγγλέζους ιμπεριαλιστές είχαν κηρύξει νέο πόλεμο κατά των κομμουνιστών και των αγωνιστών της Αντίστασης.
Το 1947, με βάση τον αναγκαστικό νόμο 509, η ΟΕΝΟ τέθηκε εκτός νόμου, έκλεισαν τα γραφεία στον Πειραιά, κατασχέθηκε η περιουσία και τα αρχεία της, έγιναν πολλές συλλήψεις.
36 κατηγορούμενοι, κομμουνιστές, αγωνιστές με μεγάλη προσφορά στην αντιφασιστική πάλη οδηγήθηκαν στη “Δίκη της ΟΕΝΟ”, που άρχισε στις 18 Οκτώβρη και τέλειωσε στις 4 Νοέμβρη του 1948.
Παρά το ξεσκέπασμα της πολιτικής σκοπιμότητας που υπηρετούσε η δίκη, το στρατοδικείο επέβαλε την ποινή του θανάτου σε 10 αγωνιστές, ισόβια δεσμά σε 6 αγωνιστές και σε άλλους ποινές πολύχρονης φυλάκισης.
21/8/1952
Ξεκινά η εκδίκαση της αίτησης αναθεώρησης της δίκης της ΟΕΝΟ (Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων), (18/10 – 4/11/1948). Στην οποία είχαν καταδικαστεί σε θάνατο τα στελέχη του ΚΚΕ:
Αντώνης Αμπατιέλος,
Παναγιώτης Τιμογιαννάκης,
Δημήτρης Γαλάτης,
Διονύσης Διακρούσης,
Βασίλης Μπεκάκος και
Μήτσος Κολιαράκης.
Η αίτηση απορρίφθηκε, πράγμα που σήμαινε επικύρωση της πρωτόδικης θανατικής καταδίκης τους.
Η Απόφαση του Στρατοδικείου προκάλεσε κατακραυγή και με τη διεθνιστική αλληλεγγύη, την παρέμβαση του Σοβιετικού αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, τις αντιδράσεις των σοσιαλιστικών χωρών, δεν πραγματοποιήθηκαν οι εκτελέσεις. Μέσα από τα πολυάριθμα παραδείγματα αυτοθυσίας και ηρωισμού, προβάλλει τα παράδειγμα του Δημήτρη Τατάκη, του κομμουνιστή καπετάνιου, γγ της Ένωσης των Ναυτίλων αξιωματικών.
Οι βασανιστές τον εξανάγκασαν στο μαρτύριο της ορθοστασίας για 33 μέρες και νύχτες.
Ο Τατάκης άντεξε, δεν υπέγραψε δήλωση μετανοίας. Και με απόφαση του αστικού κράτους δολοφονήθηκε τη νύχτα 9 προς 10 Γενάρη του 1950.
«Βάζεις στοίχημα, Τατάκη, πως θα υπογράψεις δήλωση;» ρωτάει ο βασανιστής Κοθράς.
«Όχι, Κοθρά», απαντάει ο καπετάνιος. «Δεν βάζω στοίχημα. Γιατί είσαι φτωχός και σε λυπάμαι. Θα χάσεις το στοίχημα».
Στην ερώτηση γιατί δεν υπέγραψε δήλωση, ο Τατάκης έδωσε απάντηση μεγάλης σημασίας.
«Το έκαμα για να αποδείξω πως όλα τα πλάνα της ανθρώπινης αντοχής, οι αγωνιστές τα ξεπερνάνε, όταν πιστεύουν και θέλουν. Δεν υπάρχουν άπαρτα φρούρια για τους κομμουνιστές!».
Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση, η λυκοσυμμαχία του κεφαλαίου, έχει κάνει επίσημη ιδεολογία τον αντικομμουνισμό και επιχειρεί να περάσει τη βρώμικη, ανιστόρητη ταύτιση κομμουνισμού – φασισμού, για να δηλητηριάσει τις λαϊκές και ιδιαίτερα τις νεανικές συνειδήσεις.
Την ώρα που τα φασιστικά, εγκληματικά κατακάθια, απόγονοι των ναζί, του Μεταξά, των ταγματασφαλιτών και της Χούντας, σηκώνουν κεφάλι για να χτυπήσουν το λαό μας, είναι ιερή υποχρέωση η υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας, η προβολή της, η διάδοσή της στους νέους και τις νέες.
Η ιστορική αλήθεια είναι ζωντανή δύναμη που η κατάκτησή της σε εξοπλίζει να συνεχίσεις τον αγώνα, σε προφυλάσσει από κακοτοπιές.
Το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ, Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, η ΟΕΝΟ, έγραψαν ιστορία που στις σελίδες της είναι ανεξίτηλος ο ηρωικός ρόλος του ΚΚΕ και οι δεσμοί του με την εργατική τάξη, με τον εργαζόμενο λαό.