Οποιαδήποτε επίθεση στον εργάσιμο χρόνο των εργαζομένων αποτελεί κήρυξη πολέμου. Πρόκειται για επίθεση που υπονομεύει συνολικά τα εργατικά δικαιώματα και την ασφάλεια στους χώρους δουλειάς, νομιμοποιώντας την υπερεργασία και την εντατικοποίηση. Όσο κι αν προσπαθούν να τη συγκαλύψουν, η αλήθεια δεν κρύβεται: η κυβέρνηση θωρακίζει νομοθετικά τα κέρδη του κεφαλαίου μέσα από την πιο άγρια εκμετάλλευσης των εργαζομένων.
Οι ναυτεργάτες, γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τι σημαίνει εξοντωτικά ωράρια και ξεχείλωμα των ανώτατων ορίων εργασίας. Όσο περισσότερο ξεχειλώνουν αυτά τα όρια, τόσο βαθαίνει η εκμετάλλευση. Ξέρουμε τι σημαίνει να δουλεύεις 14, 16 ώρες συνεχόμενα, χωρίς πραγματική ανάπαυση.
Στη ναυτεργασία, ήδη από το 1976, έχουν θεσπιστεί διεθνή πρότυπα που ρυθμίζουν τον εργάσιμο χρόνο είτε με μέγιστο αριθμό ωρών εργασίας είτε με ελάχιστο αριθμό ωρών ανάπαυσης. Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει το σύστημα των ελαχίστων ωρών ανάπαυσης, σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας (MLC, 2006), η οποία προβλέπει:
- Τουλάχιστον 10 ώρες ανάπαυσης ανά 24ωρο.
- Τουλάχιστον 77 ώρες ανάπαυσης ανά 7ήμερο.
- Η ανάπαυση μπορεί να κατανέμεται το πολύ σε δύο περιόδους, εκ των οποίων η μία τουλάχιστον 6 συνεχόμενες ώρες.
Εναλλακτικά, η MLC ορίζει:
- Όχι πάνω από 14 ώρες εργασίας ανά 24ωρο.
- Όχι πάνω από 72 ώρες εργασίας ανά 7 ημέρες.
Ωστόσο, όταν εφαρμόζεται το πλαίσιο των ελαχίστων ωρών ανάπαυσης, οι πραγματικές ώρες εργασίας μπορούν να φτάσουν μέχρι και τις 91 ώρες την εβδομάδα. Η ναυτική εργασία είναι 7 μέρες την εβδομάδα .
Στα ταχύπλοα, όπου δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώρων ανάπαυσης, ισχύουν υποτίθεται αυστηρότερα όρια: μέγιστες 10 ώρες εργασίας την ημέρα και 70 την εβδομάδα από τον κανονισμό των ταχυπλόων .
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στους αριθμούς. Βρίσκεται στο γεγονός ότι τα όρια του εργάσιμου χρόνου διαμορφώνονται με γνώμονα το πόσο περισσότερο μπορεί να ενταθεί η εκμετάλλευση των ναυτεργατών, ανάλογα με τις «ανάγκες» της εφοπλιστικής κερδοφορίας. Κάθε είδους δικαιολογία για τη «ιδιαιτερότητα του επαγγέλματος» αξιοποιείται για να καλυφθούν οι παραβιάσεις.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι ναυτεργάτες αναγκάζονται να εργάζονται πολύ παραπάνω από τα ήδη εξοντωτικά όρια. Το ξεχείλωμα του εργάσιμου χρόνου δεν έχει πάτο – κι αυτό δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε μεμονωμένο.
Την ευθύνη φέρουν όλες οι κυβερνήσεις, που, ακόμα και όταν παραβιάζονται αυτά τα όρια, προστατεύουν τα συμφέροντα των εφοπλιστών. Είναι χαρακτηριστικό: το 2021, με τον ν.4770 η κυβέρνηση της ΝΔ μείωσε τα πρόστιμα όταν παραβιάζονται οι ώρες εργασίας και ανάπαυσης των ναυτικών . Από 500 ευρώ ανά ναυτεργάτη, τα πρόστιμα μετατράπηκαν σε 1.000 ευρώ για ολόκληρο το πλήρωμα! Κι ακόμη και αυτά τα γελοία πρόστιμα, στο τέλος κάθε χρονιάς, είτε ρυθμίζονται είτε διαγράφονται.
Έτσι, οι εφοπλιστές ενισχύονται με μεγαλύτερη επιθετικότητα. Όταν δε συνυπολογιστούν οι δραματικά μειωμένες οργανικές συνθέσεις, τότε δεν μιλάμε απλώς για επέκταση του εργάσιμου χρόνου, αλλά για ωμή εντατικοποίηση, που υπονομεύει την ασφάλεια επιβατών και ναυτεργατών.
Δεν υπάρχει πιο αποκαλυπτική εικόνα της σχέσης κράτους – κυβέρνησης – εφοπλιστών: για την προστασία της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας, με θύματα τους σακατεμένους από τη δουλειά ναυτεργάτες. Αυτό είναι οργανωμένο έγκλημα .
Έχουμε επανειλημμένα τοποθετηθεί στο κρίσιμο ζήτημα της έγκρισης δρομολογίων των ταχυπλόων από το Υπουργείο Ναυτιλίας. Όπως επανειλημμένα έχουμε καταγγείλει, οι εγκρίσεις δίνονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη:
- οι πραγματικοί χρόνοι απόπλου και κατάπλου στα ενδιάμεσα λιμάνια,
- οι πραγματικές ταχύτητες των πλοίων,
- οι πραγματικές ώρες εργασίας των ναυτεργατών.
Τα δρομολόγια ΔΕΝ μπορούν να εκτελεστούν με ασφάλεια, γιατί δεν καλύπτουν ούτε τα ελάχιστα όρια που έχουν τεθεί – όρια που, έτσι κι αλλιώς, είναι πολύ πάνω από τις ανθρώπινες αντοχές.
Τα σωματεία ΠΕΜΕΝ – ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ δρουν διαρκώς, με αποφασιστικότητα και επιμονή. Όπου το καταφέρνουμε, επιβάλλουμε αναστολές δρομολογίων ή δεν παίρνει απόπλου το πλοίο.
Απαιτείται οργάνωση και αντοχή για να μη γενικευτεί το ξεχείλωμα του εργάσιμου χρόνου. Με συλλογική οργάνωση, απεργιακή ετοιμότητα, και ταξικό μέτωπο απέναντι στο κεφάλαιο, τις κυβερνήσεις .